Johan Visser: “De Bijbel geeft betekenis. Een soort spirituele EHBO.”

Na een studie Internationale Betrekkingen was er toch een stemmetje die zei: ‘je kunt nog een andere kant op’. Johan Visser ging Theologie studeren, werkte als studentenwerker en als predikant in Antwerpen. Nu is hij alweer ruim 5 jaar predikant in de Noorderkerk in Amsterdam. Afgelopen maand bracht hij met dominee Paul Visser een boek uit, Op het scherp van de snede: praten met Job over lijden en geloven, een bundeling overdenkingen over het Bijbelboek Job.

Wat vind je mooi aan je werk?

Ik ben eigenlijk wel met plezier dominee. Ik geloof in de kerk en hou ook echt van de kerk, en al die dingen die we hier doen. Ik vind het mooi om met de Bijbel en met mensen bezig te zijn.  En vooral waar dat samenkomt: persoonlijk, in een groep of in een preek. Als een Bijbelgedeelte inhaakt op vragen die bij mensen leven. Dan gebeurt er iets. Het geheim is toch God, dat is het mooiste.

Wat betekent de Bijbel voor jou persoonlijk?

Het is voor mij het grote verhaal waarin ik leef, mijn basis, mijn overtuiging. De Bijbel geeft betekenis. En ook: soms zijn er woorden die heel direct spreken voor dingen die spelen. Soms als ik gewoon de Bijbel aan het lezen ben, soms als ik er bewust naar op zoek ga als ik ergens mee zit. Een soort spirituele EHBO.

Wat was de aanleiding om juist het boek over Job te maken?

Het Bijbelboek Job raakt denk ik aan vragen die ieder mens heeft. Ook voor mensen voor wie het geloof ingewikkeld is, als er vragen zijn die in de weg zitten of als er drempels zijn om te geloven. Ik was net iets te vroeg, dus ik was even naar het Namenmonument gegaan. Dat raakt: hoe zit dat als lijden ons treft, en wat betekent het dan om in God te geloven? Dit, de holocaust, is natuurlijk gruwelijk groot, maar in het klein kom ik bijna iedere week wel iemand tegen die lijden meemaakt. Het zijn thema’s die zo aan ons leven raken, en Job is een fascinerende hulp om over die vragen na te denken. Het is ook wel een beetje de krenten uit de pap van de Bijbel.

Wat voor antwoorden geeft Job jou dan?

Het antwoord is eigenlijk dat er geen antwoord is. Job stelt de vraag: waarom treft mij dit lijden? Waarom doet u niks, God? Maar God geeft geen antwoord. Hij neemt Job mee, en laat hem de hele schepping zien. Er is geen logisch verhaal van ‘zo zit het’. De simpele antwoorden, die we willen om grip op het leven te krijgen, die zijn er niet.

Maar het geeft een ander antwoord, namelijk doordat onze vraag anders wordt gesteld. Onze vraag gaat uit van onze ervaring. Wij zien lijden, en geloven dat God goed is. Hoe gaat dat samen? Maar Job geeft een ander perspectief: mensen overkomt lijden, en kunnen ze het dan volhouden om in God te geloven? Ook op de momenten dat je er niks aan hebt? ‘Om niet’, zoals het wordt gezegd in aan het begin.

Geeft dat je dan ook echt handvatten, privé of als je in je werk iemand tegenkomt die lijdt?

Ja. Het geeft me een theologisch handvat, als mensen zich afvragen ‘waarom treft mij dit?’. Zo kun je namelijk niet denken. Dan kom je er niet uit. Maar Job geeft mensen wel de ruimte om met God te worstelen. Om heel eerlijk de teleurstelling en pijn eruit te gooien, om het niet met God eens te zijn. Net als Job.

En het geeft ook handvatten voor mezelf als ik probeer de actualiteit, alles wat er niet goed gaat in de wereld, te verbinden met God. Dat is hartstikke spannend: ik bid wel, maar ik zie ook niet gelijk het ingrijpen van God. En ik weet ook wel dat het zo niet werkt, maar Job leert ons ook dat blijven geloven beter is dan het alternatief. Job blijft met God spreken, hij uit alles wat hij op zijn hart heeft: de meest diepe gevoelens van verlatenheid en pijn, maar ook verlangen en hoop. En dat vind ik mooi: het gaat er niet om dat wij van alles óver God zeggen, maar dat geloven is dat je tót God spreekt.

—

Johan Visser gaat op woensdag 16 november voor in de Alle-Dag-Kerk.

Op het scherp van de snede. Praten met Job over lijden en geloven.
Auteurs: Paul Visser & Johan Visser
Uitgeverij: KokBoekencentrum